طيور

پروتئينها واسيدهاى آمينه اسم پروتئين از كلمه و واژه يونانى پروتيوز ، به معنى اوليه يا اهميت نخستين ، به وسيله برزليوس توصيه شد.

دستگاه جوجه كشي

اين واژه و كلمه ، كلمه مناسبى ميباشد زيرا اين ادغام پيچيده ، مركب از اسيدهاى آمينه در تمام سلولها يافت گرديده و در اغلب واكنشهاى شيميايى حياتى موجود در سوخت و ساز گياه و حيوان دخالت داراست . گرچه غالباً به تمام پروتئينهاى يك حيوان يا اين كه ماده غذايى روى هم رفته پروتئين گفته مي‌گردد هر پروتئينى با پروتئينهاى ديگر متعدد مي‌باشد . توالى خاص اسيدهاى آمينه و چگونگى رابطه حرفه هاى آن‌ها به يكديگر ، خصوصيات فيزيكى و شيميايى هر پروتئين و در فيض كار بيولوژيكى آن را مشخص و معلوم مى سازد . قسمتهاى مهم بافتهاى نرم بدن نظير ماهيچه ها ، بافتهاى پيوندى ، كولاژن ، پوست ، گيسو ، سم ، پرها ، ناخنها و قسمتهاى شاخيمنقار در پرنده ها را پروتئين تشكيل مى دهند . پروتئينهاى خون زيرا آلبومينها و گلوبولينها كه در تهيه و تنظيم فشار اسنرى دخالت دارا هستند منبعى از اسيدهاى آمينه اند و وظايف گوناگون ديگرى را به عهده دارا هستند . فيبر ليوژن و ترومبو پلاستين و تعــداد ديگرى از پروتئينها در انعقـــاد خون دخالت دارند پروتئينهاى مركب خون مانند هموگلوبين فعاليت انتقال اكسيژن به سلولها را بر عهده دارا هستند و ليپو پروتئينها فعاليت انتقال ويتامينهاى محلول در چربى و هم بقيه مواد واسطه چربى را انجام مى دهند . به علاوه ليپو پروتئينها از اجزاى اصلى غشاى سلولى ميباشند . ساير پروتئينهاى مركب ، مانند نوكلئو پروتئينها و گليكو پروتئينها و آنزيمها در ساسر بدن پراكنده اند . غشاى زرده تخم مرغ يك فسفر پروتئين مي‌باشد . 1- پروتئينها Proteins : از حيث ساختمان شيميايى پروتئينها از ازت ، كربن ، هيدروژن ، اكسيژن و گوگرد تشكيل شده اند در عده اى از پروتئينها علاوه بر عنصرها فوق فسفر هم وجود دارااست . معلوم كننده پروتئينها وجود ازت است بطور متوسط 16% از پروتئينها را ازت تشكيل مى دهد اين فرمان از حيث گزينش درصد پروتئين مواد غذايى در تركيبـــات شيميايى كمـك مى نمايد بدين ترتيب كــه مقدمه با روشهــاى شيميايى مقدار ازت مواد غذايى را بدست مى آورندو آنگاه در مضرب 25/6 ضرب مى نمايند . 25/6 = 16 ÷100 فيض بدست آمده مقدار پروتئين نپخته را نشان مى دهد . اين رويه ميزان گيرى براى گزينش پروتئين حقيقى كافى نميباشد چون بعضى از پروتئينها در حدود 4/13 درصد ازت و بعضى داراى مقدار بيشترى در حدود 3/19 درصد مي‌باشد . پروتئينها از تركيبات معمولي اى بنام اسيد آمينه تشكيل شده اند . تعداد اسيدآمينه هايى كه تا كنون ساخته شده ميباشد 35 عدد مي‌باشد كه ساختمان شيميايى 24- 23 عدد آن بطور جدا مشخص گرديده ميباشد . هر پروتئين از تعدادى اسيد آمينه تشكيل شده مي‌باشد بطوريكه امكان ندارد تمام اسيد آمينه ها در يك پروتئين واحد توده شوند . از لحاظ تغذيه طيور اسيد آمينه ها به سه گونه تقسيم ميشوند: 1-دسته اى كه طيور براى تغذيه احتياجى به آن ها ندارند مثل آلانين و اسپارتيك اسيد و هيدروكسى پرولين و سرين 2- نوع اى كه دربعضى شرايط به عنوان مثال ً هنگام توده آورى تخم مرغ جوجه كشى موضوع احتياج طيور مي باشد مانند تيروزين ، پرولين ، اسيد گلوتاميك ، گليسين و سيستين 3- مدل اى كه وجود آن‌ها براى تغذيه طيور به طور كامل ً ضرورى ميباشد و طيور كاركشته به ساختن آن‌ها در تن نيستند به اين گونه اسيدآمينه هاى اساسى مى گويند مثل ميتونين ، ليزين ، ايزولوسين ، لوسين ، هيستيدين ، آرژنين ، والين ، تريپتوفان ، ترونين ، فنيل آلانين ، گليسين ، تيروزين و سيستئين در قبل افزايش ميزان پروتئين جيره در هنگام تنش گرمايى يك امرى عادى بود اين عمل درپاسخ به كاهش مصرف غذا انجام شد و به‌اين وسيله پروتئين جيره جهت حفظ اندازه دريافت پروتئين نپخته در حد 17 گرم به ازاى هر پرنده در روز تنظيم مي شد . حالا مشخص گرديده هست كه چنين تعديلهايى ممكن ميباشد مضر باشند . روند متابوسيم مواد مغذى در بدن داراى بازدهى 100 درصد نبوده ومقدارى گرما در نتيجه آن توليد مى گردد . متأسفانه پروتئين در اين مسئله اندك بازده ترين ماده مغذى مي باشد و در فيض مصرف آن ، گرماى نسبتاً بيشترى ايجاد مى گردد . اين گرماى اضافى ممكن هست فشار زيادى را بر مكانيسم هاى دفع حرارتى تن ( نفس نفس زدن ، گردش خون ) وارد كند . بدين ترتيب با توجه به اين كه استفاده از پروتئين خام بيشتر ممكن است مضر باشد نگهداري مقدار دريافت پروتئين در شرايطى كه مصرف طعام كاهش مى يابد مضاعف نقص‌ به نظر مى رسد . براين اساس توصيه عمومى به كارگيري از ميتونين و ليزين مصنوعى ميباشد بطوريكه اندازه دريافت روزمره آنها به ترتيب در حد تقريبى 360 و 720 ميلى گرم حفظ شود . پروتئين و اسيد آمينه هاى جيره : اخيراً به تأثير پروتئين جيره در بروز ناهنجاريهاى پا دقت زيادى گرديده مي‌باشد . سابقاً بروز معايب پا متعاقب تغذيه با جيره هاى كم پروتئين به كاهش سرعت رويش اوليه نسبت داده مي شد .هر چند كه يافته هاى امروزى نشان داده مي باشد كه ناهنجاريهاى پا به حالت پيچيده ترى نظير تداخل مواد مغذى مربوط مي‌گردد . در اين رابطه اضافي پروتئين مصرفى منجر يك جور تنش ميشود كه به صورت بلندمرتبه شدن ميزان غده فوق كليوى خودنمايى مى كند . جيره غذايى حاوى پروتئين بسيار در متابوليسم اسيد فوليك ساخت خلل نموده و سبب ساز افزايش ناهنجاريهاى پا مي‌گردد . اگر‌چه كه در مطالعات اخير بااستفاده از جيره هاى ناكافى از نظر اسيد فوليك توانا به نشان دادن اثر آن با جيره حاوى 22 در مقايسه با 30 درصد پروتئين نبوده اند در مطالعه كارداران مؤثر بر رشد استخوانها در گله هاى مادر گوشتى و لگهورن نشان داده گرديده ميباشد كه رشد اول استخوانها كمتر ذيل تأثير مكملهاى معدنى و ويتامينها قرار مى گيرد در صورتيكه طول استخوان پا و استخوان جناغ با استعمال از جيره هاى حاوى پروتئين بالا مى تواند ارتقا يابد ( 22 درصد در مقابل 16 درصد پروتئين نپخته ) . همينطور ممكن است نسبت اسيد آمينه ها به مواد ازته غير پروتئينى هم در تشكيل مواد آلى استخوانها اهميت داشته باشد . دليل اين داعيه نتايجى مي‌باشد كه از پيش جيره هاى خالص و يا اين كه حاوى اسيد آمينه هاى صنعتى بدست آمده ميباشد . در برخى مواقع پيچ خوردگى گردن در گله هاى مادر بويژه خروس مشاهده گرديده مي باشد كه ممكن است به واسطه ايراد در متابوليسم اسيدهاى آمينه باشد اين عارضه صرفاً يك مشكل اسكلتى محسوب نشده بلكه با متابوليسم نياسين يا اين كه تريپتوفان در ارتباط مي باشد .اين ضايعه در دوره تفريخ تخم به علت كشيدگى بيشترعضلات يك طرف گردن مقدمه شده و ياور با فشار وارده از آمينيون نهايتاً سبب غير طبيعى شدن استخوانهاى گردن مي شود . جيره هاى غذايى فقير از حيث پروتئين و يا ساير مواد مغذى ضرورى موجب كاهش سرعت پرورش مي شوند . تمام پرندگان يك گله داراى احتيجات غذايى به طور كامل ً مشابهى نيستند براى نمونه كاهش متيونين جيره به اندازه 25 درصد موجب كاهش قابل ملاحظه متوسط وزن گله مي شود . ولى متأسفانه آن تعداد از مرغان گله كه از حيث توارثى به متيونينبيشترى نياز دارا هستند وزن دوچندان كمى خواهند داشت و آنهايى كه داراى احتياجات متيونين پايينى ميباشند كمتـــر ذيل تـــأثير چنين جيره هايى قــــرار مى گيرند و يا اين كه با سرعت طبيعى پرورش مى كنند .شيوه سنجيده براى رشد جوجه ها با پرورش اوليه زياد آرام ترى آغاز ميگردد ، برنامه محدوديت غذايى متعاقب آن مشكلات كمترى به همپا داشته و بنا براين تنش كمترى نيزايجاد مي شود . مطالعات نشان داده است كه تغذيه نيمچه هاى مامان با جيره غذايى حاوى مقادير خيلى قليل پروتئين( 15-13 درصد) در هفته هاى اوليه زندگى به كنترل پرورش ياري خواهد كرد . معمولاً در گله هاى تجارى سطح ها زير پروتئين در حدود 13 تا 14 درصد سفارش نميشود زيرا متعادل نمودن اسيد آمينه ها دوچندان دشوار گرديده ، مالامال درآورى تحت تأثير قرار گرفته و در برخى موردها تهيه اين جيره ها در مقايسه با جيره هاى با محدوديت كمتر پروتئين هزينه بيشترى خواهد داشت به هر درحال حاضر هيچگونه مشكلى در به كارگيري از جيره هاى پيش دان حاوى 15 تا 16 درصد پروتئين ملاحضه نميشود . در شراي جيره هاى قليل پروتئين بعنوان پيش دان زمينه استعمال قرار گيرند انتظارميرود نيمچه هاى تپل ترى در سن 3 تا 5 هفتگى حاصل شوند كاهش سرعت رويش بر اثربكارگيرى جيره هاى حاوى پروتئين تحت خيس منجر به كاهش طول ساق پا گرديده ميباشد . طبقه بندى پروتئين ها : اگر چه تمام پروتئين ها از اسيد آمينه ساخته شده اند ، ترتيب قرار دريافت كردن اسيدهاى آمينه در ساختمان پروتئينهاى مو جود در طبيعت متفاوتند و اين اختلافات ميباشد كه خصوصيات تك تك پروتئينها رامشخص مى كند . به هر هم اكنون گاهى پروتئينها را بر شالوده محلول بودن آن ها درآب ، در محلول نمكى ، دراسيدها و بازها و اتانول تقسيم بنديمى كنند . همچنين در طبقه بندى پروتئينها سعى شده كه شكل و مخلوط شيميايى پروتئينها در لحاظ گرفته شود ، در‌صورتي‌كه چه مشخص كردن تركيب شيميايى پروتئينى مستمند اطلاعات بيشترى در موضوع ترتيب قرار به دست آوردن اسيدهاى آمينه در مولكول پروتئين است . پروتئينهاى كروى : الف )آلبومينها : پروتئينهاى محلول در آب هستند كه در پيش‌روي حرارت منعقد مي‌شوند مثل آلبومين تخم مرغ . ب) گلوبولينها : پروتئينهاى غير محلول در آبند يا اين كه خيلى كم حل ميگردند ولى در محلولهاى رقيق نمكهاى خنثى مثل نمك طعام كه از مخلوط بازهاى قوى يا اين كه اسيدهاى قوى تشكيل شده مي باشد حل ميشوند . گلوبولينها به وسيله حرارت منعقد مي‌شوند ممكن است به وسيله محلولهاى 5 تا 10 درصد نمك غذا از بافتهاى گياهى يا حيوانى انقطاع شوند و آن‌گاه بوسيله رقيق كردن با آب خالص رسوب داده شوند . ج ) گلوتلينها : غير محلول در آب و حلالهاى خنثى هستند ولى در حلالهاى رقيق اسيدى و بازى محلولند مانند گلوتين گندم و ذرت . د) گليادينها يا اين كه پرولامينها : در اتانول 70 تا 80 درصد محلول هستند ولى در آب ، الكلهاى مطلق و حلالهاى خنثى حل نمي‌شوند ازانواع آن زئين ذرت و گندم . هـ ) هيستونها : محلول در آب و غير محلول در در محلول آمونياك رقيق مي باشند جهت رسوب ساير پروتئينهاى محلول از آن‌ها استفاده ميشود . كه ياور با اين پروتئينها انعقاد مي شود و در اسيدهاى رقيق حل مى گردند ازجمله خصوصيات آنان دارا بودن اسيد آمينه هاى بازى مي باشد . و ) پروتامينها : پروتئينهايى هستند كه وزن مولكولى آنان ناچيز مي‌باشد البته مقادير فراوانى اسيد آمينه گشوده دارا‌هستند و از اين جهت شبيه هيستونها مي‌باشند . در آب محلول مي‌باشند ، بوسيله حرارت منعقد نمي‌شوند و با اسيدهاى معدنى نمكهاى پايدارى را تشكيل مى دهند .
پروتئينهاى ريشه اى : - كولاژنها : پروتئينهاى اصلى موجود در بافتهاى پيوندى مي‌باشند كولاژنها حدود يك دوم كل پروتئينهاى بدن را تشكيل مى دهند ، در آب غير محلولند و در پيش‌روي آنزيمهاى گوارشى مقاوم ميباشند ولى به وسيله جوشاندن در آب يا اين كه در اسيدها يا اين كه بازهاى رقيق به آسانى به ژلاتينهاى قابل هضم و محلول تغيير مى يابند . - آلاستين ها : پروتئينهاى بافتهاى كشدار و ارتجاعى مانند سرخرگها و مفصلها ميباشند درصورتي كه چه مشابه كولاژن ميباشند ولى به ژلاتين تبديل نمى شوند .- كراتين ها : لبريز ، مو ، منقار ، پنجه ها و شاخها داراى اين نوع از پروتئين ها هستند . اين پروتئينها بسيار نامحلول و غير قابل هضم هستند . - پروتئينهاى مركب : اين پروتئينها داراى مادهاى غير اسيد آمينه اى به اسم تيم پروستاتيك هستند . الف ) نوكلئو پروتئينها : اين جور مشتمل بر نوكلئيك اسيدهاى ادغام گرديده با يك يا يك سري مولكول پروتئين مي‌باشد . ب ) موكوئيد يا موكو پروتئينها : كربو هيدراتهاى اين پروتئينها موكوپلى ساكاريدهاى حاوى آن استيل هگزوز آمين مانند گلوكز آمين يا اين كه گالاكتوز آمين و به فيس تركيبى با اسيدهاى يورونيك مانند گالاكتو يورنيك يا اين كه گلو كو يورونيك ميباشند برخى از آنها اسيد ساليك نيز دارا هستند . ج ) گليكو پروتئينها : كربوهيدرات موجود در اين گونه كمتر از 4درصد است . آلبومين تخم مرغ كه 7/1 درصد مانوز دارااست . درباره‌ي ) ليپو پروتئينها : پروتئينهاى محلول در آب و يار با ليستئين ، سفالين ، كلسترول يا بقيه ليپيدها يا فسفو ليپيدها مي‌باشند . هـ ) كرومو پروتئينها : تركيباتى هستند كه ازطريق اتخاذ يك پروتئين ساده با گروه پروستاتيك رنگى به‌وجود مى آيند . دربرگيرنده هموگلوبين . 4– پروتئينها از حيث منشاء و منشأ : گياهى و حيوانى : - پروتئينهاى گياهى از گياهان بدست مى آيند . 2- پروتئينهاى حيوانى كه از بافتها يا متاع هاى حيوانى منشأ مى گيرند . در تغذيه طيور قيمت پروتئينها بسته به تعداد اسيد آمينه هاى اساسى موجود در آن است ولى بطور كلى پروتئينهاى گياهى از لحاظ تغذيه كمتر از پروتئينهاى حيوانى ارزش دارا هستند علت اين امرهمان داشتن ويتامين B12در پروتئينهاى حيوانى ميباشد ولى پروتئينهاى گياهى از اين حيث فراوان حاجتمند مي باشند ديگر آنكه پروتئينهاى حيوانى در طيور يك پنجم وزن زنده و يك هفتم تا يك هشتم وزن تخم مرغ را تشكيل مى دهند . علاوه بر ساختن بافتها عمل ديگر پروتئينها ذخيره شدن آن در تن بعنوان منابع انرژى مي باشد . در بعضى اسيد آمينه ها منابع اوليه بعضى ويتامينها را تشكيل مى دهند و هم در ساختمان هورمون ها و آنزيمها بكار مى روند . 5 – ساختمان شيميايى اسيدهاى آمينه و پروتئين ها : در جريان پروتئين سازى در سلول اسيدهاى آمينه به ترتيب خاصى و به رخ رشته هاى طويلى به يكديگر متصل ميگردند و سپس اين فن ها به شيوه ويژه اى با يكديگر مرتبط مي شوند و پروتئينها را تشكيل مى دهند . اتصال در بين دو رشته اتصال بپتيدى اسم دارااست . اين اتصالها ، اتصالهاى كوالانسى قوى في مابين بنيان كربوكسيل (اسيدى) يك اسيد آمينه و بنيان آمينى اسيد آمينه بعدى مي‌باشند . بقيه اتصالهايى كه دو يا اين كه چندين رشته پروتئين را جهت توليد پروتئين سه بعدى به نيز متصل مى نمايند ، اتصالهاى يونى با اتصالهاى هيدروفوبيك ميباشند . در هم اكنون حاضر ، تغذيه علمى طيور بر به كارگيري از گونه هاي پروتئينهاى قابل دسترس مو جود در مواد اول به منظور تأمين ازت قابل به كار گيري و اسيد آمينه هاى ضرورى جهت آنابوليسم يا اين كه سوخت مناسب پروتئين در مرغ و در هر مرحله از رشد آن مبتنى است . جهت كاربرد درست علم مربوط به تغذيه پروتئين ، آگاهى از خواص پروتئينها ، ساختمان پروتئينها و مصرف پروتئين به وسيله حيوان مؤثر و اثرگذار هست . 6- ساختمان پروتئين و پروتئين سازى : كشفيات دهه پيشين منجر ترقي قابل ملاحظه اى در علم مربوط به پروتئين سازى به وسيله سلولهاى گياهى و حيوانى گرديده ميباشد . تحقيقاتى كه مكانيزم پروتئين سازى را مورد بررسى قرار مى دهد ارتباط اساسى ميان ژنتيك بيوشيمى و تغذيه را واضح كرده مي باشد .پروتئين سازى درسلولهاى گياهى و حيوانى دى اكسى ريبو نوكلئيك اسيد (DNA ) جانور در تقسيم سلولى كه از آن پروتئين و شيره اى ساخته ميگردد در دست گرفتن مى گردد . DNA جانور در آن سلول داده ها ژنتيكى مربوط به ساختمان دقيق پروتئينى را كه بايستي ساخته شود گزينش مى كند و اين وضعيت را به صورتخواص توارثى از نسلى به نسل ديگر منتقل مى سازد . DNA با در دست گرفتن ايجاد ريبو نوكلئيك اسيدهاى (RNA ) جانور در سيتوپلاسم سلول ، بسط و تكامل پروتئينها را در سلول در دست گرفتن مى نمايد . در پروتئين سازى سه دسته RNA متعدد دخالت دارا‌هستند . - RNA ريبــو زومى كـــه قسمتى از ساختمان ريبـــوزوم هست ( پروتئينى يگانه در ميكروزوم سلول ) - RNA ريبوزومى بــه تيتر الگويى كــه پروتئينها روى آن ســاخته مى شوند كار مى نمايد . - RNA ناقل : اسيدهاى آمينه خاصى را به ريبوزومها انتقال مى دهد . در حيوانى كه عالي تغذيه گرديده باشد منبعى دائمى از تمام اسيدهاى آمينه براى تمام سلولها مهيا است . اين اسيدهاى آمينه از هيدرولى ز پروتئينهاى موجود در غذا تأمين شده و به وسيله خون يا به فيس اسيدهاى آمينه آزاد يا اين كه به رخ پروتئينهاى خون كه در كبد ساخته گرديده اند انتقال مى يابند . - RNA نبي : توالى اسيدهاى آمينه مو جود در پروتئين را كه ساخته مي شود گزينش مى نمايد . شكل اغلب پروتئينها مارپيچ – آلفا ( حلزونى مي‌باشد ) كه در هر پيچش 317 اسيد آمينه مو جود مي باشد بعضى از پروتئينها همانند لوله هاى مشقت بار ، خميده و در نيز آميخته اند . اتصال دى سولفيد در بين مولكولهاى سيستئين و اتصالهاى يونى ميان بنيان آمينى ليزين وجود دارااست و حتماً هنگامى كه بنيان غير قطبى پروتئينها با يكديگر تماس حاصل مى كند اتصالهاى هيدروفوبيكى بوجود مى آيد مثل اتصال هيدروفوبيكى اسيدهاى آمينه فنيل آلانين و سيتروزين و لوسين و ايزولوسين ، والين و . . . وزن مولكولى اكثر پروتئين ها في مابين 35000 تا 500000 متغير مي باشد به حافظه اين كه متوسط وزن يك اسيد آمينه حدود 115 است از تعداد اسيدآمينه هاى جانور در اكثر وقت ها پروتئينها حدود 30 تا 500 مي‌باشد . 7- خاصيت پروتئين ها و اسيدهاى آمينه : خاصيت پروتئين ها به اسيدهاى آمينه آن ها بستگى دارااست . بعضى از اين خاصيت عبارتند از تعداد اسيدهاى آمينه اسيدى و بازى جانور در آنها – گروههاى يونى جان دار در آنها – تعداد و اندازه نسبى مركزها هيدروفوبيك جان دار در آن ها – وجود يا اين كه عدم وجود كربوهيدراتها – ليپيدها يا فسفاتها – و اينكه آيا پروتئينها محبوس كننده مي‌باشند و قادرند با يك يا اين كه يك سري عنصر معدنى يك سري ظرفيتى قفل شوند و كيلات تشكيل دهند يا اين كه خير و خوبي . به عامل اينكه اسيدهاى آمينه دا راى يك بنيان بازى ( تيم آمينى ) و يك بنيان اسيدى (گروه كربوكسيلى) مي‌باشند خواص آمفوتر دارا‌هستند ، يعنى در بين آنان و اسيدها و بازها فعل و انفعال انجام مى پذيرد . خواص نسبى اسيدى در مقايسه با خاصيت بازى يك اسيد آمينه با اسيد آمينه هاى ديگر متفاوت ميباشد . اسيدهاى آمينه تك آمينى ، تك كربوكسيلى ، يونهاى سويتر يعنى يونهاى دوطرفه نام گرفته اند . پروتئينها به عنوان بافرهاى دوچندان خوبى كار مى كنند و به علت بالا بودن وزن مولكولى و تحت بودن درجه تجزيه شان نقش مهمى را در فشار اسنرى ، محلولى كه حاوى پروتئينها ست ايفا مى كند . اين خواص بافرى و فشار اسنرى پروتئينها داراى اهميت اساسى در مراقبت وضعيت يكنواختى تن مي‌باشد . بعضى از پروتئينها داراى گروههاى خاصى هستند كه به خودى خود يا موادى كه وارد بدن مى شوند فعل و انفعالاتى كه انجام مى دهند اين پروتئين ها پادزهر يا آنتى بادى و مواد خارجى آنتى ژن اسم داراست . 8- تجزيه اسيدهاى آمينه : عمده اسيدهاى آمينه در مرغ ، در كبد و همه تجزيه مى شوند . بعلت عدم وجود سيكل تشكيل اوره در پرنده ها آرژنين در تن آن‌ها ساخته نمي شود بنابراين آرژنين براى مرغها يك اسيد آمينه ضرورى مي‌باشد دست‌كم دو آنزيم جدا از هم كه براى سنتز آرژنين ضروري در همگي طيور وجود ندارد و تقريباً طيور فاقد تمام آنزيمهاى مو جود در سيكل تشكيل اوره در كبد خويش هستند در پرندگان نيز همانند بخش اعظم پستانداران ، اورنتين از اسيد گلوتاميك ساخته ساخته نمى شود . سيترولين مى تواند بوسيله كليه مرغ به آرژنين تبديل شود و تا حدودى جانشين آرژنين مو جود در جيره جوجه ها شود . مرغها مكانيزم ويژه اى براى دفع اسيدهاى آروماتيك ،مثل اسيد بنزوئيك ميباشند پيشين از دفع از اين آنزيم ميتوكندرى هاى كليوى يافت مى شود . مصرف مقادير زيادى از آرژنين ليزين ، يا اين كه بقيه اسيدهاى آمينه ديگر مانند هيستيدين ، ايزولوسين ، تيروزين ، و اورينتين ، اندازه اين آنزيم را ارتقا مى دهد . اندكى ارتقاء در ميزان ليزين جيره مى تواند ارتقا عمل آرژيناز كليوى و در فيض تجزيه عمده آرژنين را سبب شود اين عمل باعث توليد مقاومت ميان آرژنين – ليزين مي‌گردد . كه در آن مازاد ليزين رويش را كاهش مي دهد و اين كاهش رويش را مى بضاعت با اضافه كردن آرژنين جيره برطرف كرد . به همين عامل هست كه ميزان ليزين موجود در جيره جوجه هاى در حالا رويش نبايستى اكثر از 2/1 برابر مقدار آرژنين آن باشد . زيادى اسيدهاى آمينه كه سبب ارتقا كار آرژيناز كليوى در طيور مي شود ، نياز جوجه ها را به آرژنين بالا مى موفقيت . به هر حال در مقايسه با ليزين مقادير بيشترى از اين اسيدهاى آمينه براى تأثير گذاشتن بر احتياج آرژنين ضروري مي‌باشد . بعضى از اسيدهاى آمينه موجود در جيره قادرند كه كار آنزيم آرژيناز كليوى در پرندگان را به شدت كاهش دهند . تغذيه 5/0 درصد از اسيدهاى آمينه آلفا – آمينو ايزو بوتريك اسيد ( AIB) منجر كاهش فعاليت آنزيم آرژيناز جان دار در همگي طيور مي‌گردد . در چنين شرايطى تجزيه آرژنين بشدت كاهش مى يابد و تغذيه جيره اى با مقادير كم آرژنين همپا با افزودن AIB ممكن ميباشد باعث بهبود رشد شود . ازدياد تريونين و گليسين اثرات مشابه AIB را دارد . مكانيزم ارتباط فراوانى اسيدهاى آمينه و عمل آرژيناز كليوى در جوجه ها معلوم نشده هست . مكانيزمى كه در بالا از آن ياد شده در كليه و كبد پستانداران اتفاقى نمى افتد ، البته به لحاظ مى رسد كه حداقل در بعضى از پرنده ها كه مسئله مطالعه قرار گرفته اند منحصربه‌فرد به شخص باشد .طريق ادرار اين تركيب با اورنتين مخلوط مي‌شود و دى بنزوئيل – اورنتين توليد مي‌نمايد زيرا اورنتين بايستى از آرژنين گرفته شود ، مصرف مقادير مضاعف اسيد بنزوئيك مى تواند منجر به نبود آرژنين در جوجه شود . آنزيم اصلى در تجزيه آرژنين در مرغ آرژيناز مي‌باشد كه تشكيل اوره و اورنتين را از آرژنين سبب ساز مى شود . 9- هضم و جذب پروتئينها : پروتئينها پس از ورود به دستگاه گوارش توسط تعدادى از آنزيمهاى هيدرولتيك كه به شيوه زنجيره اى كار مى نمايد موضوع حمله قرار مى گيرند . پروتئينهاى نپخته طبيعى در مقابل آنزيمها مقاومند ، لذا بايستى قل از هضم شكل سه بعدى آنها شكسته شود و به رشته هاى بي آلايش ، كه هر اتصال پپتيدى را در معرض يورش آنزيمها قرار دهد ، تبديل شوند . آدم بخش اعظم از غذاى پخته و تغيير‌و تحول شكل يافته مصرف مي كند ولى طيور غذاى خويش را به طور طبيعى و تغيير و تحول وضعيت نداده دريافت مي نمايند و تغيير و تحول حالت در غذا بايستى در پيش معده و سنگدان انجام پذيرد . تعداد اتصالهاى مولكولهاى جان دار در پروتئين ناپخته ممكن مي‌باشد كم باشد كه در اين چهره براى كار پروتئازها قابل دسترس مي‌باشد وضعيت اسيدى پيش معده و سنگدان سبب ساز شكسته شدن اتصالها ميشود به طوريكه اكثر وقت ها اتصالهاى پپتيدى اساسي و پپسين در معرض عمل اين آنزيم قرار مى گيرند . به محض شروع هضم پروتئين بوسيله پپسين ، افزايش چشمگير در دسترسى به اتصالهاى پپتيدى براى هيدروليز به وسيله آنزيمهاى روده اى بوجود مى آيد . پلى پپتيدى هاى حاصل از هضم پپسين بوسيله تريپسين ، كيموتريپسين ، و آلاستاز روده اى شكسته ميشوند . در اثر فعاليت اين آنزيمها ، تعداد زيادى اتصالهاى پپتيد انتهايى آزاد مي‌شوند و به وسيله آمينو پپتيدازها ،كربوكسى پتپيدازها و ساير پپتيدازهاى موجود در مجرا يا اين كه مخاط ديواره روده كوچك زمينه حمله قرار مى گيرند . هرآنزيم بايستي كار خويش را در هيدروليز تواترى پروتئين انجام دهد . دراغلب وضعيت ، ماده هيدروليز گرديده در اثر فعاليت يك آنزيم ، ماده فعال كننده آ‹زيم بعدى هست . توقف فعاليت هر يك از آنزيمهاى هيدروليز كننده ، بخصوص آنزيمهاى آغاز كننده پپسين و تريپسين كاهش قابل مراعات اى را در هضم پروتئينهاى جيره بوجود مى آورد .پس ازصرف طعام ، انعكاس عصبى از نحوه اعصاب و روان مخاط دستگاه گوارش منجر آغاز ترشح شيره گوارشى در پيش معده ميگردد . اين شيره حاوى اسيد كلريدريك ، پروتئازها ، موسين ميباشد . از سلولهاى پتپيدى پيش معده پپسينوژن ترشحح ميشود . ارتقا غلظت پپسينوژن سبب ارتقا ساخت اسيد كلريدريك مي شود . گذشته از ورود غذا به پيش معده و سنگدان ، PH ترشحات موجود در اين جوارح از 15-2 كمتر است ولى به عامل اثرات بافرى غذا PH به حدود 5/3- 5 مى برسد . هنگامى كه كيموس نصفه هضم گرديده وارد روده كوچك مي‌گردد . كاهش موقعيت اسيدى و احتمالاً مكانيزمهاى ديگرى سبب ساز ترشح هورمون گاسترين مي‌گردد . كه اين هورمون ترشح عمده اسيد كلريدريك را سبب مى گردد . اسيد كلريدريك پيش معده را در PH كمتر از 5 منجر تبديل پپسينوژن به پپسين مي‌شود . اين تبديل به علت انقطاع نشدن زنجيره پلى پپتيدى و اجزاى پپتيدى ، كه بازدارنده ازفعاليت پپسينوژن ميشود مي‌باشد . پپسين تعداد زيادى ازاتصالهاى پپتيدى را هيدروليز مي كند . اندازه لترين آنها والين و لوسين ، تيروزين و لوسين يا دربين اسيدهاى آمينه آروماتيك مانند فنل آلانين – تيروزين مي باشد . انگيزه از تجزيه پروتئينها در پيش معده و سنگدان آماده ساختن فن هاى پپتيدى براى هيدروليز بعدى بوسيله آنزيمهاى روده اى مي‌باشد . اندازه پروتئين جيره در سرعت تخليه معده در موشهاى صحرايى مؤثر مي‌باشد . جيره هاى اندك پروتئين باعث مي‌شوند كه خوراك به سرعت از معده بگذرد . درصورتيكه جيره هاى پر پروتيئن با توليد مكانيزمى برگشتى سرعت تخليه غذا را كاهش مى دهند در سود پروتئينهاى نپخته مصرف گرديده بهتر تغيير و تحول حالت مى يابند و حل مي‌شوند . چون مرغ به طور مداوم طعام مي خورد تصور مي‌شود كه مكانيزمى متفاوت با آنچه در موش صحرايى و بقيه حيوان ها تك معده ايانجام مى پذيرد ، تخليه پيش معده و سنگدان را در اختيار گرفتن مى نمايد . به هر هم اكنون هنكامى كه ورود نخستين خوراك به چينه دان مورد بررسى قرار مى گيرد اين احتمال به‌وجود مى آيد كه تخليه متوالى طعام از چينه دان به پيش معده و مكانيزم جانور در ترشح شيره گوارشى و تخليه معده در مرغ ، تفاوت چندانى با آنچه در پستانداران از پاراگراف موش صحرايى حادثه مى افتد وجود ندارد . 10- تعادل نيتروژن : هنگامى كه تعداد پروتئين جيره بتدريج ارتقا يافت ، ميزان پروتئين از دست رفته كاهش پيدا مى نمايد تا هنگامى كه مقدار پروتئين مصرفى دقيقاً برابر ميزان پروتئين از دست رفته بدن شود كه در آن نقطه تعادل نيتروژن بدست مى آيد . اين شيوه امروزه براى انتخاب مؤثر بودن جيره داده شده براى محافظت و نگهدارى حيوان ها در خالت تعادل نيتروژن مسئله استعمال قرار مى گيرد . 11- مقايسه پروتئينهاى گياهى و حيوانى در تغذيه طيور : گرچه بعضى از حيوان ها گياهخوار و بعضى ديگر گوشتخوارند ، پاره اى از آن‌ها مانند طيور كليه چيز خوارند . اين جور بندى بر اساس دسته غذاى مصرف شده توسط حيوان‌ها گوناگون و بر حسب عادت طبيعى آن ها انجام شده هست و ارتباطى با اختلافات ويژه بها پروتئينهاى گياهى در مقايسه با پروتئينهاى حيوانى ندارد . هنگام افزورن منابع پروتئين حيوانى ، نظير پودر ماهى ، پودر گوشت و پس چرخ كم آب ، به جيره طيور نتايجى حاصل گرديده كه نسبت به جيره هاى شبيه حاوى پروتئينهاى گياهى برترى كامل داشت . رمز برترى ارزش پروتئين هاى حيوانى كى پس از ديگرى روشن شد . در اكنون حاضر معلوم گرديده است كه پروتئينهاى گياهى از امكان هضم بالايى برخوردارند و غالباً حرارت داده ميشوند تا عوامل بازدارنده پرورش در آن‌ها از در ميان برود و در فيس لزوم اسيدهاى آمينه ضرورى هم به آن ها افزوده مي‌شود كه در اين صورنتايجى يكسان و گاهى خوبتر از نتايج بدست آمده با مكملهاى پروتئين حيوانى توليد خواهند كرد . عوامل مؤثر در برترى پروتئينهاى حيوانى در مقايسه با پروتئينهاى گياهى عبارتند از 1- تأمين كلسيم و فسفر بوسيله استخوان در پروتئنيهاى حيوانى 2- ويتامينهاى تيم B بخصوص ريبو تلادوين جان دار در پس چرخ كم آب 3- ويتامين 12B كه فقط در مواد حيوانى موجود است و در گياهان وجود ندارد 4- اسيدهاى آمينه متيونين و ليزين كه در ماهى ، تخم مرغ و پنير فراوانتر از منابع پروتئين گياهى مي‌باشد . 12- گياهان بعنوان منابع اصلى پروتئينها : هر قسمتى از گياه ( دانه ، برگ ، ساقه ) داراى پروتئينهاى خاصى ميباشند گياهان با استعمال از روشنايي خورشيد و كربن در جريان كار فتوسنتز قالب اصلى پروتئينها را مى سازند و بنيان آمينى حاصل از آمونيومهاى معدنى و يا نمكهاى نيترات موجود در آب را وارد ساختمان پروتئين مى نمايند . 22 اسيد آمينه اى كه به عنوان سنگهاى ساختمان تمام پروتئينها شناخته شده ميباشد به آسانى بوسيله گياهان ساخته ميگردد . به هر حال حيوان ها مى توانند صرفا 12 اسيد آمينه بسازند براين اساس براى تأمين اسيدهاى آمينه اول كه به اسيدهاى آمينه ضرورى معروفند به گياهان متكى مي‌باشند . گياهان اشكال مختلف پروتئينها را مي سازند و در قسمتهاى مختلف خويش به مقادير متفاوتى ذخيره مى نمايند . بعضى گياهان اكثر ازسايرين پروتئين مى سازند . دانه هاى دو لپه اى نظير دانه هاى روغنى ، در مقايسه با غلات منابع غنى ترى از پروتئين مي‌باشند ، به تيتر نمونه دانه خشك سويا 43 درصد پروتئين داراست در صورتيكه ذرت خشك تنها 10 درصدپروتئين داراست . قسمتهاى سبز گياهان ، علفهاى برنا جديد ، برگها در مقايسه با ساقه و برگهاى كهن سال خيس كه سلولز بيشترى دارا‌هستند حاوى ميزان زيادترى پروتئين مي باشند . (20 تا 25 درصد ماده كم آب ) 13- نياز حيوان به اسيدهاى آمينه : همانند گياهان ، حيوان ها پروتئنيهايى را كه داراى 22 اسيد آمينه مي‌باشند مى سازند اما برعكس گياهان ، حيوان‌ها كاركشته نيستند تمام اسيدهاى آمينه را بسازند . اسيدهاى آمينه اى كه در بدن حيوانات ساخته نميشود مي بايست از نحوه خوراك تأمين شود از اين رو اسيدهاى آمينه ضرورى نام دارا‌هستند و آنهايى كه به وسيله حيوان ساخته مي‌شود ، اسيدهاى آمينه غير ضرورى نام دارا‌هستند از در ميان آن‌ها برخى به اندازه اى كه حداكثر رشد را تضمين نمايند ساخته نمي‌شود ، بنابراين بايستى به وسيله طعام تأمين شود . اسيدهاى آمينه ضرورى دربرگيرنده : آرژنين – ليزين – هيستيدين – لوسين – ايزولوسين – والين – متيونين – تريونين – تريپتوفان – فنيل آلانين - اسيدهاى آمينه غير ضرورى دربرگيرنده : آلانين – اسيد اسپارتيك – اسپارژين – اسيد گلوتاميك- هيدروكسى پرولين – گليسين – سرينن – پرولين - اسيدهاى آمينه نيمه ضرورى شامل : تيروزين كه از فنيل آلانين ساخته ميشود و سيستئين از متيونين و هيدروكسى ليزين از ليزين ساخته مي گردند . و در بعضى موقعيت سرين و گليسين به ميزان نياز بدن ساخته نمي‌شود و بايستي به جيره اضافه كرد هنگاميكه جيره هاى متشكله از اسيدهاى آمينه مصنوعى به كاربرده شود براى رسيدن به حداكثر پرورش افزودن پرولين ممكن مي باشد ضرورى باشد .

پروتئينها واسيدهاى آمينه اسم پروتئين از كلمه و واژه يونانى پروتيوز ، به معنى اوليه يا اهميت نخستين ، به وسيله برزليوس توصيه شد.

دستگاه جوجه كشي

اين واژه و كلمه ، كلمه مناسبى ميباشد زيرا اين ادغام پيچيده ، مركب از اسيدهاى آمينه در تمام سلولها يافت گرديده و در اغلب واكنشهاى شيميايى حياتى موجود در سوخت و ساز گياه و حيوان دخالت داراست . گرچه غالباً به تمام پروتئينهاى يك حيوان يا اين كه ماده غذايى روى هم رفته پروتئين گفته مي‌گردد هر پروتئينى با پروتئينهاى ديگر متعدد مي‌باشد . توالى خاص اسيدهاى آمينه و چگونگى رابطه حرفه هاى آن‌ها به يكديگر ، خصوصيات فيزيكى و شيميايى هر پروتئين و در فيض كار بيولوژيكى آن را مشخص و معلوم مى سازد . قسمتهاى مهم بافتهاى نرم بدن نظير ماهيچه ها ، بافتهاى پيوندى ، كولاژن ، پوست ، گيسو ، سم ، پرها ، ناخنها و قسمتهاى شاخيمنقار در پرنده ها را پروتئين تشكيل مى دهند . پروتئينهاى خون زيرا آلبومينها و گلوبولينها كه در تهيه و تنظيم فشار اسنرى دخالت دارا هستند منبعى از اسيدهاى آمينه اند و وظايف گوناگون ديگرى را به عهده دارا هستند . فيبر ليوژن و ترومبو پلاستين و تعــداد ديگرى از پروتئينها در انعقـــاد خون دخالت دارند پروتئينهاى مركب خون مانند هموگلوبين فعاليت انتقال اكسيژن به سلولها را بر عهده دارا هستند و ليپو پروتئينها فعاليت انتقال ويتامينهاى محلول در چربى و هم بقيه مواد واسطه چربى را انجام مى دهند . به علاوه ليپو پروتئينها از اجزاى اصلى غشاى سلولى ميباشند . ساير پروتئينهاى مركب ، مانند نوكلئو پروتئينها و گليكو پروتئينها و آنزيمها در ساسر بدن پراكنده اند . غشاى زرده تخم مرغ يك فسفر پروتئين مي‌باشد . 1- پروتئينها Proteins : از حيث ساختمان شيميايى پروتئينها از ازت ، كربن ، هيدروژن ، اكسيژن و گوگرد تشكيل شده اند در عده اى از پروتئينها علاوه بر عنصرها فوق فسفر هم وجود دارااست . معلوم كننده پروتئينها وجود ازت است بطور متوسط 16% از پروتئينها را ازت تشكيل مى دهد اين فرمان از حيث گزينش درصد پروتئين مواد غذايى در تركيبـــات شيميايى كمـك مى نمايد بدين ترتيب كــه مقدمه با روشهــاى شيميايى مقدار ازت مواد غذايى را بدست مى آورندو آنگاه در مضرب 25/6 ضرب مى نمايند . 25/6 = 16 ÷100 فيض بدست آمده مقدار پروتئين نپخته را نشان مى دهد . اين رويه ميزان گيرى براى گزينش پروتئين حقيقى كافى نميباشد چون بعضى از پروتئينها در حدود 4/13 درصد ازت و بعضى داراى مقدار بيشترى در حدود 3/19 درصد مي‌باشد . پروتئينها از تركيبات معمولي اى بنام اسيد آمينه تشكيل شده اند . تعداد اسيدآمينه هايى كه تا كنون ساخته شده ميباشد 35 عدد مي‌باشد كه ساختمان شيميايى 24- 23 عدد آن بطور جدا مشخص گرديده ميباشد . هر پروتئين از تعدادى اسيد آمينه تشكيل شده مي‌باشد بطوريكه امكان ندارد تمام اسيد آمينه ها در يك پروتئين واحد توده شوند . از لحاظ تغذيه طيور اسيد آمينه ها به سه گونه تقسيم ميشوند: 1-دسته اى كه طيور براى تغذيه احتياجى به آن ها ندارند مثل آلانين و اسپارتيك اسيد و هيدروكسى پرولين و سرين 2- نوع اى كه دربعضى شرايط به عنوان مثال ً هنگام توده آورى تخم مرغ جوجه كشى موضوع احتياج طيور مي باشد مانند تيروزين ، پرولين ، اسيد گلوتاميك ، گليسين و سيستين 3- مدل اى كه وجود آن‌ها براى تغذيه طيور به طور كامل ً ضرورى ميباشد و طيور كاركشته به ساختن آن‌ها در تن نيستند به اين گونه اسيدآمينه هاى اساسى مى گويند مثل ميتونين ، ليزين ، ايزولوسين ، لوسين ، هيستيدين ، آرژنين ، والين ، تريپتوفان ، ترونين ، فنيل آلانين ، گليسين ، تيروزين و سيستئين در قبل افزايش ميزان پروتئين جيره در هنگام تنش گرمايى يك امرى عادى بود اين عمل درپاسخ به كاهش مصرف غذا انجام شد و به‌اين وسيله پروتئين جيره جهت حفظ اندازه دريافت پروتئين نپخته در حد 17 گرم به ازاى هر پرنده در روز تنظيم مي شد . حالا مشخص گرديده هست كه چنين تعديلهايى ممكن ميباشد مضر باشند . روند متابوسيم مواد مغذى در بدن داراى بازدهى 100 درصد نبوده ومقدارى گرما در نتيجه آن توليد مى گردد . متأسفانه پروتئين در اين مسئله اندك بازده ترين ماده مغذى مي باشد و در فيض مصرف آن ، گرماى نسبتاً بيشترى ايجاد مى گردد . اين گرماى اضافى ممكن هست فشار زيادى را بر مكانيسم هاى دفع حرارتى تن ( نفس نفس زدن ، گردش خون ) وارد كند . بدين ترتيب با توجه به اين كه استفاده از پروتئين خام بيشتر ممكن است مضر باشد نگهداري مقدار دريافت پروتئين در شرايطى كه مصرف طعام كاهش مى يابد مضاعف نقص‌ به نظر مى رسد . براين اساس توصيه عمومى به كارگيري از ميتونين و ليزين مصنوعى ميباشد بطوريكه اندازه دريافت روزمره آنها به ترتيب در حد تقريبى 360 و 720 ميلى گرم حفظ شود . پروتئين و اسيد آمينه هاى جيره : اخيراً به تأثير پروتئين جيره در بروز ناهنجاريهاى پا دقت زيادى گرديده مي‌باشد . سابقاً بروز معايب پا متعاقب تغذيه با جيره هاى كم پروتئين به كاهش سرعت رويش اوليه نسبت داده مي شد .هر چند كه يافته هاى امروزى نشان داده مي باشد كه ناهنجاريهاى پا به حالت پيچيده ترى نظير تداخل مواد مغذى مربوط مي‌گردد . در اين رابطه اضافي پروتئين مصرفى منجر يك جور تنش ميشود كه به صورت بلندمرتبه شدن ميزان غده فوق كليوى خودنمايى مى كند . جيره غذايى حاوى پروتئين بسيار در متابوليسم اسيد فوليك ساخت خلل نموده و سبب ساز افزايش ناهنجاريهاى پا مي‌گردد . اگر‌چه كه در مطالعات اخير بااستفاده از جيره هاى ناكافى از نظر اسيد فوليك توانا به نشان دادن اثر آن با جيره حاوى 22 در مقايسه با 30 درصد پروتئين نبوده اند در مطالعه كارداران مؤثر بر رشد استخوانها در گله هاى مادر گوشتى و لگهورن نشان داده گرديده ميباشد كه رشد اول استخوانها كمتر ذيل تأثير مكملهاى معدنى و ويتامينها قرار مى گيرد در صورتيكه طول استخوان پا و استخوان جناغ با استعمال از جيره هاى حاوى پروتئين بالا مى تواند ارتقا يابد ( 22 درصد در مقابل 16 درصد پروتئين نپخته ) . همينطور ممكن است نسبت اسيد آمينه ها به مواد ازته غير پروتئينى هم در تشكيل مواد آلى استخوانها اهميت داشته باشد . دليل اين داعيه نتايجى مي‌باشد كه از پيش جيره هاى خالص و يا اين كه حاوى اسيد آمينه هاى صنعتى بدست آمده ميباشد . در برخى مواقع پيچ خوردگى گردن در گله هاى مادر بويژه خروس مشاهده گرديده مي باشد كه ممكن است به واسطه ايراد در متابوليسم اسيدهاى آمينه باشد اين عارضه صرفاً يك مشكل اسكلتى محسوب نشده بلكه با متابوليسم نياسين يا اين كه تريپتوفان در ارتباط مي باشد .اين ضايعه در دوره تفريخ تخم به علت كشيدگى بيشترعضلات يك طرف گردن مقدمه شده و ياور با فشار وارده از آمينيون نهايتاً سبب غير طبيعى شدن استخوانهاى گردن مي شود . جيره هاى غذايى فقير از حيث پروتئين و يا ساير مواد مغذى ضرورى موجب كاهش سرعت پرورش مي شوند . تمام پرندگان يك گله داراى احتيجات غذايى به طور كامل ً مشابهى نيستند براى نمونه كاهش متيونين جيره به اندازه 25 درصد موجب كاهش قابل ملاحظه متوسط وزن گله مي شود . ولى متأسفانه آن تعداد از مرغان گله كه از حيث توارثى به متيونينبيشترى نياز دارا هستند وزن دوچندان كمى خواهند داشت و آنهايى كه داراى احتياجات متيونين پايينى ميباشند كمتـــر ذيل تـــأثير چنين جيره هايى قــــرار مى گيرند و يا اين كه با سرعت طبيعى پرورش مى كنند .شيوه سنجيده براى رشد جوجه ها با پرورش اوليه زياد آرام ترى آغاز ميگردد ، برنامه محدوديت غذايى متعاقب آن مشكلات كمترى به همپا داشته و بنا براين تنش كمترى نيزايجاد مي شود . مطالعات نشان داده است كه تغذيه نيمچه هاى مامان با جيره غذايى حاوى مقادير خيلى قليل پروتئين( 15-13 درصد) در هفته هاى اوليه زندگى به كنترل پرورش ياري خواهد كرد . معمولاً در گله هاى تجارى سطح ها زير پروتئين در حدود 13 تا 14 درصد سفارش نميشود زيرا متعادل نمودن اسيد آمينه ها دوچندان دشوار گرديده ، مالامال درآورى تحت تأثير قرار گرفته و در برخى موردها تهيه اين جيره ها در مقايسه با جيره هاى با محدوديت كمتر پروتئين هزينه بيشترى خواهد داشت به هر درحال حاضر هيچگونه مشكلى در به كارگيري از جيره هاى پيش دان حاوى 15 تا 16 درصد پروتئين ملاحضه نميشود . در شراي جيره هاى قليل پروتئين بعنوان پيش دان زمينه استعمال قرار گيرند انتظارميرود نيمچه هاى تپل ترى در سن 3 تا 5 هفتگى حاصل شوند كاهش سرعت رويش بر اثربكارگيرى جيره هاى حاوى پروتئين تحت خيس منجر به كاهش طول ساق پا گرديده ميباشد . طبقه بندى پروتئين ها : اگر چه تمام پروتئين ها از اسيد آمينه ساخته شده اند ، ترتيب قرار دريافت كردن اسيدهاى آمينه در ساختمان پروتئينهاى مو جود در طبيعت متفاوتند و اين اختلافات ميباشد كه خصوصيات تك تك پروتئينها رامشخص مى كند . به هر هم اكنون گاهى پروتئينها را بر شالوده محلول بودن آن ها درآب ، در محلول نمكى ، دراسيدها و بازها و اتانول تقسيم بنديمى كنند . همچنين در طبقه بندى پروتئينها سعى شده كه شكل و مخلوط شيميايى پروتئينها در لحاظ گرفته شود ، در‌صورتي‌كه چه مشخص كردن تركيب شيميايى پروتئينى مستمند اطلاعات بيشترى در موضوع ترتيب قرار به دست آوردن اسيدهاى آمينه در مولكول پروتئين است . پروتئينهاى كروى : الف )آلبومينها : پروتئينهاى محلول در آب هستند كه در پيش‌روي حرارت منعقد مي‌شوند مثل آلبومين تخم مرغ . ب) گلوبولينها : پروتئينهاى غير محلول در آبند يا اين كه خيلى كم حل ميگردند ولى در محلولهاى رقيق نمكهاى خنثى مثل نمك طعام كه از مخلوط بازهاى قوى يا اين كه اسيدهاى قوى تشكيل شده مي باشد حل ميشوند . گلوبولينها به وسيله حرارت منعقد مي‌شوند ممكن است به وسيله محلولهاى 5 تا 10 درصد نمك غذا از بافتهاى گياهى يا حيوانى انقطاع شوند و آن‌گاه بوسيله رقيق كردن با آب خالص رسوب داده شوند . ج ) گلوتلينها : غير محلول در آب و حلالهاى خنثى هستند ولى در حلالهاى رقيق اسيدى و بازى محلولند مانند گلوتين گندم و ذرت . د) گليادينها يا اين كه پرولامينها : در اتانول 70 تا 80 درصد محلول هستند ولى در آب ، الكلهاى مطلق و حلالهاى خنثى حل نمي‌شوند ازانواع آن زئين ذرت و گندم . هـ ) هيستونها : محلول در آب و غير محلول در در محلول آمونياك رقيق مي باشند جهت رسوب ساير پروتئينهاى محلول از آن‌ها استفاده ميشود . كه ياور با اين پروتئينها انعقاد مي شود و در اسيدهاى رقيق حل مى گردند ازجمله خصوصيات آنان دارا بودن اسيد آمينه هاى بازى مي باشد . و ) پروتامينها : پروتئينهايى هستند كه وزن مولكولى آنان ناچيز مي‌باشد البته مقادير فراوانى اسيد آمينه گشوده دارا‌هستند و از اين جهت شبيه هيستونها مي‌باشند . در آب محلول مي‌باشند ، بوسيله حرارت منعقد نمي‌شوند و با اسيدهاى معدنى نمكهاى پايدارى را تشكيل مى دهند .
پروتئينهاى ريشه اى : - كولاژنها : پروتئينهاى اصلى موجود در بافتهاى پيوندى مي‌باشند كولاژنها حدود يك دوم كل پروتئينهاى بدن را تشكيل مى دهند ، در آب غير محلولند و در پيش‌روي آنزيمهاى گوارشى مقاوم ميباشند ولى به وسيله جوشاندن در آب يا اين كه در اسيدها يا اين كه بازهاى رقيق به آسانى به ژلاتينهاى قابل هضم و محلول تغيير مى يابند . - آلاستين ها : پروتئينهاى بافتهاى كشدار و ارتجاعى مانند سرخرگها و مفصلها ميباشند درصورتي كه چه مشابه كولاژن ميباشند ولى به ژلاتين تبديل نمى شوند .- كراتين ها : لبريز ، مو ، منقار ، پنجه ها و شاخها داراى اين نوع از پروتئين ها هستند . اين پروتئينها بسيار نامحلول و غير قابل هضم هستند . - پروتئينهاى مركب : اين پروتئينها داراى مادهاى غير اسيد آمينه اى به اسم تيم پروستاتيك هستند . الف ) نوكلئو پروتئينها : اين جور مشتمل بر نوكلئيك اسيدهاى ادغام گرديده با يك يا يك سري مولكول پروتئين مي‌باشد . ب ) موكوئيد يا موكو پروتئينها : كربو هيدراتهاى اين پروتئينها موكوپلى ساكاريدهاى حاوى آن استيل هگزوز آمين مانند گلوكز آمين يا اين كه گالاكتوز آمين و به فيس تركيبى با اسيدهاى يورونيك مانند گالاكتو يورنيك يا اين كه گلو كو يورونيك ميباشند برخى از آنها اسيد ساليك نيز دارا هستند . ج ) گليكو پروتئينها : كربوهيدرات موجود در اين گونه كمتر از 4درصد است . آلبومين تخم مرغ كه 7/1 درصد مانوز دارااست . درباره‌ي ) ليپو پروتئينها : پروتئينهاى محلول در آب و يار با ليستئين ، سفالين ، كلسترول يا بقيه ليپيدها يا فسفو ليپيدها مي‌باشند . هـ ) كرومو پروتئينها : تركيباتى هستند كه ازطريق اتخاذ يك پروتئين ساده با گروه پروستاتيك رنگى به‌وجود مى آيند . دربرگيرنده هموگلوبين . 4– پروتئينها از حيث منشاء و منشأ : گياهى و حيوانى : - پروتئينهاى گياهى از گياهان بدست مى آيند . 2- پروتئينهاى حيوانى كه از بافتها يا متاع هاى حيوانى منشأ مى گيرند . در تغذيه طيور قيمت پروتئينها بسته به تعداد اسيد آمينه هاى اساسى موجود در آن است ولى بطور كلى پروتئينهاى گياهى از لحاظ تغذيه كمتر از پروتئينهاى حيوانى ارزش دارا هستند علت اين امرهمان داشتن ويتامين B12در پروتئينهاى حيوانى ميباشد ولى پروتئينهاى گياهى از اين حيث فراوان حاجتمند مي باشند ديگر آنكه پروتئينهاى حيوانى در طيور يك پنجم وزن زنده و يك هفتم تا يك هشتم وزن تخم مرغ را تشكيل مى دهند . علاوه بر ساختن بافتها عمل ديگر پروتئينها ذخيره شدن آن در تن بعنوان منابع انرژى مي باشد . در بعضى اسيد آمينه ها منابع اوليه بعضى ويتامينها را تشكيل مى دهند و هم در ساختمان هورمون ها و آنزيمها بكار مى روند . 5 – ساختمان شيميايى اسيدهاى آمينه و پروتئين ها : در جريان پروتئين سازى در سلول اسيدهاى آمينه به ترتيب خاصى و به رخ رشته هاى طويلى به يكديگر متصل ميگردند و سپس اين فن ها به شيوه ويژه اى با يكديگر مرتبط مي شوند و پروتئينها را تشكيل مى دهند . اتصال در بين دو رشته اتصال بپتيدى اسم دارااست . اين اتصالها ، اتصالهاى كوالانسى قوى في مابين بنيان كربوكسيل (اسيدى) يك اسيد آمينه و بنيان آمينى اسيد آمينه بعدى مي‌باشند . بقيه اتصالهايى كه دو يا اين كه چندين رشته پروتئين را جهت توليد پروتئين سه بعدى به نيز متصل مى نمايند ، اتصالهاى يونى با اتصالهاى هيدروفوبيك ميباشند . در هم اكنون حاضر ، تغذيه علمى طيور بر به كارگيري از گونه هاي پروتئينهاى قابل دسترس مو جود در مواد اول به منظور تأمين ازت قابل به كار گيري و اسيد آمينه هاى ضرورى جهت آنابوليسم يا اين كه سوخت مناسب پروتئين در مرغ و در هر مرحله از رشد آن مبتنى است . جهت كاربرد درست علم مربوط به تغذيه پروتئين ، آگاهى از خواص پروتئينها ، ساختمان پروتئينها و مصرف پروتئين به وسيله حيوان مؤثر و اثرگذار هست . 6- ساختمان پروتئين و پروتئين سازى : كشفيات دهه پيشين منجر ترقي قابل ملاحظه اى در علم مربوط به پروتئين سازى به وسيله سلولهاى گياهى و حيوانى گرديده ميباشد . تحقيقاتى كه مكانيزم پروتئين سازى را مورد بررسى قرار مى دهد ارتباط اساسى ميان ژنتيك بيوشيمى و تغذيه را واضح كرده مي باشد .پروتئين سازى درسلولهاى گياهى و حيوانى دى اكسى ريبو نوكلئيك اسيد (DNA ) جانور در تقسيم سلولى كه از آن پروتئين و شيره اى ساخته ميگردد در دست گرفتن مى گردد . DNA جانور در آن سلول داده ها ژنتيكى مربوط به ساختمان دقيق پروتئينى را كه بايستي ساخته شود گزينش مى كند و اين وضعيت را به صورتخواص توارثى از نسلى به نسل ديگر منتقل مى سازد . DNA با در دست گرفتن ايجاد ريبو نوكلئيك اسيدهاى (RNA ) جانور در سيتوپلاسم سلول ، بسط و تكامل پروتئينها را در سلول در دست گرفتن مى نمايد . در پروتئين سازى سه دسته RNA متعدد دخالت دارا‌هستند . - RNA ريبــو زومى كـــه قسمتى از ساختمان ريبـــوزوم هست ( پروتئينى يگانه در ميكروزوم سلول ) - RNA ريبوزومى بــه تيتر الگويى كــه پروتئينها روى آن ســاخته مى شوند كار مى نمايد . - RNA ناقل : اسيدهاى آمينه خاصى را به ريبوزومها انتقال مى دهد . در حيوانى كه عالي تغذيه گرديده باشد منبعى دائمى از تمام اسيدهاى آمينه براى تمام سلولها مهيا است . اين اسيدهاى آمينه از هيدرولى ز پروتئينهاى موجود در غذا تأمين شده و به وسيله خون يا به فيس اسيدهاى آمينه آزاد يا اين كه به رخ پروتئينهاى خون كه در كبد ساخته گرديده اند انتقال مى يابند . - RNA نبي : توالى اسيدهاى آمينه مو جود در پروتئين را كه ساخته مي شود گزينش مى نمايد . شكل اغلب پروتئينها مارپيچ – آلفا ( حلزونى مي‌باشد ) كه در هر پيچش 317 اسيد آمينه مو جود مي باشد بعضى از پروتئينها همانند لوله هاى مشقت بار ، خميده و در نيز آميخته اند . اتصال دى سولفيد در بين مولكولهاى سيستئين و اتصالهاى يونى ميان بنيان آمينى ليزين وجود دارااست و حتماً هنگامى كه بنيان غير قطبى پروتئينها با يكديگر تماس حاصل مى كند اتصالهاى هيدروفوبيكى بوجود مى آيد مثل اتصال هيدروفوبيكى اسيدهاى آمينه فنيل آلانين و سيتروزين و لوسين و ايزولوسين ، والين و . . . وزن مولكولى اكثر پروتئين ها في مابين 35000 تا 500000 متغير مي باشد به حافظه اين كه متوسط وزن يك اسيد آمينه حدود 115 است از تعداد اسيدآمينه هاى جانور در اكثر وقت ها پروتئينها حدود 30 تا 500 مي‌باشد . 7- خاصيت پروتئين ها و اسيدهاى آمينه : خاصيت پروتئين ها به اسيدهاى آمينه آن ها بستگى دارااست . بعضى از اين خاصيت عبارتند از تعداد اسيدهاى آمينه اسيدى و بازى جانور در آنها – گروههاى يونى جان دار در آنها – تعداد و اندازه نسبى مركزها هيدروفوبيك جان دار در آن ها – وجود يا اين كه عدم وجود كربوهيدراتها – ليپيدها يا فسفاتها – و اينكه آيا پروتئينها محبوس كننده مي‌باشند و قادرند با يك يا اين كه يك سري عنصر معدنى يك سري ظرفيتى قفل شوند و كيلات تشكيل دهند يا اين كه خير و خوبي . به عامل اينكه اسيدهاى آمينه دا راى يك بنيان بازى ( تيم آمينى ) و يك بنيان اسيدى (گروه كربوكسيلى) مي‌باشند خواص آمفوتر دارا‌هستند ، يعنى در بين آنان و اسيدها و بازها فعل و انفعال انجام مى پذيرد . خواص نسبى اسيدى در مقايسه با خاصيت بازى يك اسيد آمينه با اسيد آمينه هاى ديگر متفاوت ميباشد . اسيدهاى آمينه تك آمينى ، تك كربوكسيلى ، يونهاى سويتر يعنى يونهاى دوطرفه نام گرفته اند . پروتئينها به عنوان بافرهاى دوچندان خوبى كار مى كنند و به علت بالا بودن وزن مولكولى و تحت بودن درجه تجزيه شان نقش مهمى را در فشار اسنرى ، محلولى كه حاوى پروتئينها ست ايفا مى كند . اين خواص بافرى و فشار اسنرى پروتئينها داراى اهميت اساسى در مراقبت وضعيت يكنواختى تن مي‌باشد . بعضى از پروتئينها داراى گروههاى خاصى هستند كه به خودى خود يا موادى كه وارد بدن مى شوند فعل و انفعالاتى كه انجام مى دهند اين پروتئين ها پادزهر يا آنتى بادى و مواد خارجى آنتى ژن اسم داراست . 8- تجزيه اسيدهاى آمينه : عمده اسيدهاى آمينه در مرغ ، در كبد و همه تجزيه مى شوند . بعلت عدم وجود سيكل تشكيل اوره در پرنده ها آرژنين در تن آن‌ها ساخته نمي شود بنابراين آرژنين براى مرغها يك اسيد آمينه ضرورى مي‌باشد دست‌كم دو آنزيم جدا از هم كه براى سنتز آرژنين ضروري در همگي طيور وجود ندارد و تقريباً طيور فاقد تمام آنزيمهاى مو جود در سيكل تشكيل اوره در كبد خويش هستند در پرندگان نيز همانند بخش اعظم پستانداران ، اورنتين از اسيد گلوتاميك ساخته ساخته نمى شود . سيترولين مى تواند بوسيله كليه مرغ به آرژنين تبديل شود و تا حدودى جانشين آرژنين مو جود در جيره جوجه ها شود . مرغها مكانيزم ويژه اى براى دفع اسيدهاى آروماتيك ،مثل اسيد بنزوئيك ميباشند پيشين از دفع از اين آنزيم ميتوكندرى هاى كليوى يافت مى شود . مصرف مقادير زيادى از آرژنين ليزين ، يا اين كه بقيه اسيدهاى آمينه ديگر مانند هيستيدين ، ايزولوسين ، تيروزين ، و اورينتين ، اندازه اين آنزيم را ارتقا مى دهد . اندكى ارتقاء در ميزان ليزين جيره مى تواند ارتقا عمل آرژيناز كليوى و در فيض تجزيه عمده آرژنين را سبب شود اين عمل باعث توليد مقاومت ميان آرژنين – ليزين مي‌گردد . كه در آن مازاد ليزين رويش را كاهش مي دهد و اين كاهش رويش را مى بضاعت با اضافه كردن آرژنين جيره برطرف كرد . به همين عامل هست كه ميزان ليزين موجود در جيره جوجه هاى در حالا رويش نبايستى اكثر از 2/1 برابر مقدار آرژنين آن باشد . زيادى اسيدهاى آمينه كه سبب ارتقا كار آرژيناز كليوى در طيور مي شود ، نياز جوجه ها را به آرژنين بالا مى موفقيت . به هر حال در مقايسه با ليزين مقادير بيشترى از اين اسيدهاى آمينه براى تأثير گذاشتن بر احتياج آرژنين ضروري مي‌باشد . بعضى از اسيدهاى آمينه موجود در جيره قادرند كه كار آنزيم آرژيناز كليوى در پرندگان را به شدت كاهش دهند . تغذيه 5/0 درصد از اسيدهاى آمينه آلفا – آمينو ايزو بوتريك اسيد ( AIB) منجر كاهش فعاليت آنزيم آرژيناز جان دار در همگي طيور مي‌گردد . در چنين شرايطى تجزيه آرژنين بشدت كاهش مى يابد و تغذيه جيره اى با مقادير كم آرژنين همپا با افزودن AIB ممكن ميباشد باعث بهبود رشد شود . ازدياد تريونين و گليسين اثرات مشابه AIB را دارد . مكانيزم ارتباط فراوانى اسيدهاى آمينه و عمل آرژيناز كليوى در جوجه ها معلوم نشده هست . مكانيزمى كه در بالا از آن ياد شده در كليه و كبد پستانداران اتفاقى نمى افتد ، البته به لحاظ مى رسد كه حداقل در بعضى از پرنده ها كه مسئله مطالعه قرار گرفته اند منحصربه‌فرد به شخص باشد .طريق ادرار اين تركيب با اورنتين مخلوط مي‌شود و دى بنزوئيل – اورنتين توليد مي‌نمايد زيرا اورنتين بايستى از آرژنين گرفته شود ، مصرف مقادير مضاعف اسيد بنزوئيك مى تواند منجر به نبود آرژنين در جوجه شود . آنزيم اصلى در تجزيه آرژنين در مرغ آرژيناز مي‌باشد كه تشكيل اوره و اورنتين را از آرژنين سبب ساز مى شود . 9- هضم و جذب پروتئينها : پروتئينها پس از ورود به دستگاه گوارش توسط تعدادى از آنزيمهاى هيدرولتيك كه به شيوه زنجيره اى كار مى نمايد موضوع حمله قرار مى گيرند . پروتئينهاى نپخته طبيعى در مقابل آنزيمها مقاومند ، لذا بايستى قل از هضم شكل سه بعدى آنها شكسته شود و به رشته هاى بي آلايش ، كه هر اتصال پپتيدى را در معرض يورش آنزيمها قرار دهد ، تبديل شوند . آدم بخش اعظم از غذاى پخته و تغيير‌و تحول شكل يافته مصرف مي كند ولى طيور غذاى خويش را به طور طبيعى و تغيير و تحول وضعيت نداده دريافت مي نمايند و تغيير و تحول حالت در غذا بايستى در پيش معده و سنگدان انجام پذيرد . تعداد اتصالهاى مولكولهاى جان دار در پروتئين ناپخته ممكن مي‌باشد كم باشد كه در اين چهره براى كار پروتئازها قابل دسترس مي‌باشد وضعيت اسيدى پيش معده و سنگدان سبب ساز شكسته شدن اتصالها ميشود به طوريكه اكثر وقت ها اتصالهاى پپتيدى اساسي و پپسين در معرض عمل اين آنزيم قرار مى گيرند . به محض شروع هضم پروتئين بوسيله پپسين ، افزايش چشمگير در دسترسى به اتصالهاى پپتيدى براى هيدروليز به وسيله آنزيمهاى روده اى بوجود مى آيد . پلى پپتيدى هاى حاصل از هضم پپسين بوسيله تريپسين ، كيموتريپسين ، و آلاستاز روده اى شكسته ميشوند . در اثر فعاليت اين آنزيمها ، تعداد زيادى اتصالهاى پپتيد انتهايى آزاد مي‌شوند و به وسيله آمينو پپتيدازها ،كربوكسى پتپيدازها و ساير پپتيدازهاى موجود در مجرا يا اين كه مخاط ديواره روده كوچك زمينه حمله قرار مى گيرند . هرآنزيم بايستي كار خويش را در هيدروليز تواترى پروتئين انجام دهد . دراغلب وضعيت ، ماده هيدروليز گرديده در اثر فعاليت يك آنزيم ، ماده فعال كننده آ‹زيم بعدى هست . توقف فعاليت هر يك از آنزيمهاى هيدروليز كننده ، بخصوص آنزيمهاى آغاز كننده پپسين و تريپسين كاهش قابل مراعات اى را در هضم پروتئينهاى جيره بوجود مى آورد .پس ازصرف طعام ، انعكاس عصبى از نحوه اعصاب و روان مخاط دستگاه گوارش منجر آغاز ترشح شيره گوارشى در پيش معده ميگردد . اين شيره حاوى اسيد كلريدريك ، پروتئازها ، موسين ميباشد . از سلولهاى پتپيدى پيش معده پپسينوژن ترشحح ميشود . ارتقا غلظت پپسينوژن سبب ارتقا ساخت اسيد كلريدريك مي شود . گذشته از ورود غذا به پيش معده و سنگدان ، PH ترشحات موجود در اين جوارح از 15-2 كمتر است ولى به عامل اثرات بافرى غذا PH به حدود 5/3- 5 مى برسد . هنگامى كه كيموس نصفه هضم گرديده وارد روده كوچك مي‌گردد . كاهش موقعيت اسيدى و احتمالاً مكانيزمهاى ديگرى سبب ساز ترشح هورمون گاسترين مي‌گردد . كه اين هورمون ترشح عمده اسيد كلريدريك را سبب مى گردد . اسيد كلريدريك پيش معده را در PH كمتر از 5 منجر تبديل پپسينوژن به پپسين مي‌شود . اين تبديل به علت انقطاع نشدن زنجيره پلى پپتيدى و اجزاى پپتيدى ، كه بازدارنده ازفعاليت پپسينوژن ميشود مي‌باشد . پپسين تعداد زيادى ازاتصالهاى پپتيدى را هيدروليز مي كند . اندازه لترين آنها والين و لوسين ، تيروزين و لوسين يا دربين اسيدهاى آمينه آروماتيك مانند فنل آلانين – تيروزين مي باشد . انگيزه از تجزيه پروتئينها در پيش معده و سنگدان آماده ساختن فن هاى پپتيدى براى هيدروليز بعدى بوسيله آنزيمهاى روده اى مي‌باشد . اندازه پروتئين جيره در سرعت تخليه معده در موشهاى صحرايى مؤثر مي‌باشد . جيره هاى اندك پروتئين باعث مي‌شوند كه خوراك به سرعت از معده بگذرد . درصورتيكه جيره هاى پر پروتيئن با توليد مكانيزمى برگشتى سرعت تخليه غذا را كاهش مى دهند در سود پروتئينهاى نپخته مصرف گرديده بهتر تغيير و تحول حالت مى يابند و حل مي‌شوند . چون مرغ به طور مداوم طعام مي خورد تصور مي‌شود كه مكانيزمى متفاوت با آنچه در موش صحرايى و بقيه حيوان ها تك معده ايانجام مى پذيرد ، تخليه پيش معده و سنگدان را در اختيار گرفتن مى نمايد . به هر هم اكنون هنكامى كه ورود نخستين خوراك به چينه دان مورد بررسى قرار مى گيرد اين احتمال به‌وجود مى آيد كه تخليه متوالى طعام از چينه دان به پيش معده و مكانيزم جانور در ترشح شيره گوارشى و تخليه معده در مرغ ، تفاوت چندانى با آنچه در پستانداران از پاراگراف موش صحرايى حادثه مى افتد وجود ندارد . 10- تعادل نيتروژن : هنگامى كه تعداد پروتئين جيره بتدريج ارتقا يافت ، ميزان پروتئين از دست رفته كاهش پيدا مى نمايد تا هنگامى كه مقدار پروتئين مصرفى دقيقاً برابر ميزان پروتئين از دست رفته بدن شود كه در آن نقطه تعادل نيتروژن بدست مى آيد . اين شيوه امروزه براى انتخاب مؤثر بودن جيره داده شده براى محافظت و نگهدارى حيوان ها در خالت تعادل نيتروژن مسئله استعمال قرار مى گيرد . 11- مقايسه پروتئينهاى گياهى و حيوانى در تغذيه طيور : گرچه بعضى از حيوان ها گياهخوار و بعضى ديگر گوشتخوارند ، پاره اى از آن‌ها مانند طيور كليه چيز خوارند . اين جور بندى بر اساس دسته غذاى مصرف شده توسط حيوان‌ها گوناگون و بر حسب عادت طبيعى آن ها انجام شده هست و ارتباطى با اختلافات ويژه بها پروتئينهاى گياهى در مقايسه با پروتئينهاى حيوانى ندارد . هنگام افزورن منابع پروتئين حيوانى ، نظير پودر ماهى ، پودر گوشت و پس چرخ كم آب ، به جيره طيور نتايجى حاصل گرديده كه نسبت به جيره هاى شبيه حاوى پروتئينهاى گياهى برترى كامل داشت . رمز برترى ارزش پروتئين هاى حيوانى كى پس از ديگرى روشن شد . در اكنون حاضر معلوم گرديده است كه پروتئينهاى گياهى از امكان هضم بالايى برخوردارند و غالباً حرارت داده ميشوند تا عوامل بازدارنده پرورش در آن‌ها از در ميان برود و در فيس لزوم اسيدهاى آمينه ضرورى هم به آن ها افزوده مي‌شود كه در اين صورنتايجى يكسان و گاهى خوبتر از نتايج بدست آمده با مكملهاى پروتئين حيوانى توليد خواهند كرد . عوامل مؤثر در برترى پروتئينهاى حيوانى در مقايسه با پروتئينهاى گياهى عبارتند از 1- تأمين كلسيم و فسفر بوسيله استخوان در پروتئنيهاى حيوانى 2- ويتامينهاى تيم B بخصوص ريبو تلادوين جان دار در پس چرخ كم آب 3- ويتامين 12B كه فقط در مواد حيوانى موجود است و در گياهان وجود ندارد 4- اسيدهاى آمينه متيونين و ليزين كه در ماهى ، تخم مرغ و پنير فراوانتر از منابع پروتئين گياهى مي‌باشد . 12- گياهان بعنوان منابع اصلى پروتئينها : هر قسمتى از گياه ( دانه ، برگ ، ساقه ) داراى پروتئينهاى خاصى ميباشند گياهان با استعمال از روشنايي خورشيد و كربن در جريان كار فتوسنتز قالب اصلى پروتئينها را مى سازند و بنيان آمينى حاصل از آمونيومهاى معدنى و يا نمكهاى نيترات موجود در آب را وارد ساختمان پروتئين مى نمايند . 22 اسيد آمينه اى كه به عنوان سنگهاى ساختمان تمام پروتئينها شناخته شده ميباشد به آسانى بوسيله گياهان ساخته ميگردد . به هر حال حيوان ها مى توانند صرفا 12 اسيد آمينه بسازند براين اساس براى تأمين اسيدهاى آمينه اول كه به اسيدهاى آمينه ضرورى معروفند به گياهان متكى مي‌باشند . گياهان اشكال مختلف پروتئينها را مي سازند و در قسمتهاى مختلف خويش به مقادير متفاوتى ذخيره مى نمايند . بعضى گياهان اكثر ازسايرين پروتئين مى سازند . دانه هاى دو لپه اى نظير دانه هاى روغنى ، در مقايسه با غلات منابع غنى ترى از پروتئين مي‌باشند ، به تيتر نمونه دانه خشك سويا 43 درصد پروتئين داراست در صورتيكه ذرت خشك تنها 10 درصدپروتئين داراست . قسمتهاى سبز گياهان ، علفهاى برنا جديد ، برگها در مقايسه با ساقه و برگهاى كهن سال خيس كه سلولز بيشترى دارا‌هستند حاوى ميزان زيادترى پروتئين مي باشند . (20 تا 25 درصد ماده كم آب ) 13- نياز حيوان به اسيدهاى آمينه : همانند گياهان ، حيوان ها پروتئنيهايى را كه داراى 22 اسيد آمينه مي‌باشند مى سازند اما برعكس گياهان ، حيوان‌ها كاركشته نيستند تمام اسيدهاى آمينه را بسازند . اسيدهاى آمينه اى كه در بدن حيوانات ساخته نميشود مي بايست از نحوه خوراك تأمين شود از اين رو اسيدهاى آمينه ضرورى نام دارا‌هستند و آنهايى كه به وسيله حيوان ساخته مي‌شود ، اسيدهاى آمينه غير ضرورى نام دارا‌هستند از در ميان آن‌ها برخى به اندازه اى كه حداكثر رشد را تضمين نمايند ساخته نمي‌شود ، بنابراين بايستى به وسيله طعام تأمين شود . اسيدهاى آمينه ضرورى دربرگيرنده : آرژنين – ليزين – هيستيدين – لوسين – ايزولوسين – والين – متيونين – تريونين – تريپتوفان – فنيل آلانين - اسيدهاى آمينه غير ضرورى دربرگيرنده : آلانين – اسيد اسپارتيك – اسپارژين – اسيد گلوتاميك- هيدروكسى پرولين – گليسين – سرينن – پرولين - اسيدهاى آمينه نيمه ضرورى شامل : تيروزين كه از فنيل آلانين ساخته ميشود و سيستئين از متيونين و هيدروكسى ليزين از ليزين ساخته مي گردند . و در بعضى موقعيت سرين و گليسين به ميزان نياز بدن ساخته نمي‌شود و بايستي به جيره اضافه كرد هنگاميكه جيره هاى متشكله از اسيدهاى آمينه مصنوعى به كاربرده شود براى رسيدن به حداكثر پرورش افزودن پرولين ممكن مي باشد ضرورى باشد .